Była to 42. edycja jednego z najstarszych koszalińskich festiwali i jego 50. urodziny (pierwszy MiF odbył się w 1973 roku, w latach 90. miał ośmioletnią przerwę). Inne tegoroczne liczby też są imponujące: 1000 gości, 330 zgłoszeń konkursowych, ponad 100 projekcji, 28 nagród i stuosobowy zespół organizacyjny. Danych co do widzów jeszcze nie ma, jednak zapowiada się rekord frekwencyjny. Podsumujmy więc sześciodniowe (12-17 czerwca br.) święto młodego polskiego kina.

Jurorzy czterech konkursów KFDF Młodzi i Film 2023 przyznali 23 nagrody – Jantary w kilkunastu kategoriach. Kolejne pięć przyznali dziennikarze, publiczność i Stowarzyszenie Kin Studyjnych. W sumie to 28 nagród wręczonych laureatom podczas gali zakończenia MiF. Wyróżnienia odebrali reżyserzy, autorzy zdjęć, scenariuszy, aktorzy. Pełną, imponującą listę laureatów publikujemy obok.

Najważniejszą nagrodę – Wielkiego Jantara 2023 – otrzymał Daniel Kocur za film „Chleb i sól” zrealizowany w Studio Munka SFP. Bez zaskoczeń, choć w Konkursie Pełnometrażowych Debiutów Fabularnych miał kilku konkurentów. Reżyser w kinematografii polskiej debiutantem nie jest, na festiwalu w Koszalinie również, ale dopiero jego pierwszy długi film wyniósł go do rangi jednego z najciekawszych reżyserów, przynosząc mu rozliczne nagrody, m.in. tegoroczny Paszport Polityki, nagrody Orła 2023 m.in. za najlepszy film, scenariusz, reżyserię oraz tę, od której zaczął się triumf: Nagrodę Specjalną Jury w konkursie Orizzonti 79. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji w 2022 roku.

Koszalińskie jury pod przewodnictwem Jana Holoubka nagrodziło „Chleb i sól” „za wstrząsający obraz współczesnej Polski, za umiejętność ukazania brutalności i przemocy w połączeniu z przejmującą wrażliwością na piękno” i jest to trafne podsumowanie tego trudnego w formie i odbiorze obrazu.

– Jestem szczęśliwy i wdzięczny, dziękuję wszystkim przed i za kamerą – mówił Damian Kocur, łącząc się z galą zdalnie. – Dziękuję jury, bo wiem, jak trudno oceniać film, będący dyscypliną, której nie da się w żaden sposób zmierzyć. Żaden z moich wcześniejszych filmów nie otrzymał w Koszalinie nagrody, a mówię o tym tylko dlatego, żeby przekazać młodszym kolegom, być może rozczarowanym, że dziś ich nazwisko podczas gali rozdania nagród nie padło, żebyście nie próbowali zadowalać innych, wierzyli, że źródło jest w was i żebyście siebie słuchali.

Warto dodać, że odtwórca głównej roli, Tymoteusz Bies (pianista), otrzymał Jantara 2023 w kategorii „odkrycie aktorskie – rola męska”.

Skromniej, ale nie skromnie

Nietrudno spoglądając w program, nie zauważyć że w porównaniu do poprzednich edycji, ta była skromniejsza, zwłaszcza jeśli chodzi o imprezy towarzyszące. Odbyły się co prawda cztery wystawy (w tym Andrzeja Fidyka i Katarzyny Boguckiej, autorki znakomitego plakatu festiwalowego), koncert i set djski, plenerowe pokazy filmów i kilka specjalnych, ale zabrakło sceny muzycznej, spotkań z artystami czy retrospektyw, które zawsze wzbogacały program Młodych i Film.

W zamian znalazło się w nim wiele spotkań o charakterze merytorycznym i branżowym, co ma swoje uzasadnienie. Poza widzami filmów, społeczność festiwalową tworzą ich twórcy, którzy na koszalińskiej imprezie stawiają się zawsze tłumnie. MiF od wielu lat pełni funkcję niejako spotu, w którym studenci, debiutanci i początkujący filmowcy mogą się spotkać ze sobą, ale też ze starszymi kolegami, przedstawicielami różnych gałęzi polskiego przemysłu filmowego.

Służą temu kuluary, ale też konkretne wydarzenia: spotkania poświęcone produkcji filmowej i telewizyjnej, scenariuszom, budżetowaniu kina, case studys, networking i stoliki eksperckie, konsultacje prezentacje, debaty itd. Było ich w tym roku kilkanaście i cieszyły się dużym zainteresowaniem. – Do ekspertów zaproszonych w roli gości dosłownie ustawiały się kolejki – mówi Monika Modła, producentka MiF. – Młodzi filmowcy byli zaangażowani, mieli wcześniej przygotowane pytania, uczestniczyli w wydarzeniach aktywnie. Myślę, że położenie jeszcze większego nacisku w programie na wszystko, co się wiąże z funkcjonowaniem kinematografii i filmem, będzie naszym kierunkiem na przyszłe lata.

Cztery konkursy

Sercem festiwalu są oczywiście pokazy filmowe. Odbywały się one w Centrum Kultury 105 i Koszalińskiej Bibliotece Publicznej. W sumie to ponad 100 projekcji, w tym seriali, etiud słynnych studentów łódzkiej filmówki, która na MiF świętowała swoje 75-lecie, czy obrazów wyprodukowanych dzięki wsparciu Zachodniopomorskiego Funduszu Filmowego. Głównie jednak konkursowych, a ta sekcja w tym roku powiększyła się o kolejną kategorię.

Do Konkursu Pełnometrażowych Debiutów Filmowych (przewodniczący: Jan Holubek) oraz Konkursu Krótkometrażowych Debiutów Filmowych (przewodniczący Mateusz Rakowicz) w ubiegłym roku dołączył Konkurs Pełnometrażowych Debiutów Dokumentalnych (przewodnicząca: Hanna Polak). W tym roku natomiast pojawił się Konkurs Nakręceni na Teatrotekę (przewodniczący Jan Kidawa Błoński). Teatroteka to realizowany od 2013 roku projekt Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, w którym reżyserzy młodego i średniego pokolenia, wykorzystując potencjał technologii filmowej mierzą się z ekranizacjami najbardziej wartościowych osiągnięć „młodej” polskiej dramaturgii teatralnej. Laureatką pierwszego w tym konkursie Jantara za reżyserię jest Luiza Budejko za „Taniec z ofiarą”.

We wszystkich konkursach znalazło się blisko 100 produkcji, wyłonionych spośród rekordowej ilości zgłoszeń: 330. Jak wspomniała rzeczniczka MiF, wicedyrektor artystyczna i wraz z Janem Topolskim preselektorka festiwalowa, Anna Serdiukow, wybór był trudny, a wręcz morderczy. Ostatecznie w tzw. głównym konkursie znalazło się 15 filmów, w tym premier, ale też filmów znanych z ekranów kin i nagradzanych, jak „Johnny”, „Tata”, Niebezpieczni dżentelmeni” czy wspomniany „Chleb i sól”. W konkursie krótkich metraży obejrzeć można było 71 filmów: animowanych, dokumentalnych i fabularnych, w dokumentalnym dziewięć, a „teatralnym” – sześć.

Po projekcjach widzowie mieli okazję skonfrontować wrażenia z twórcami podczas dyskusji „Szczerość za szczerość”, a także wyłonić swojego faworyta w głosowaniu. Wygrał „Johnny”, fabuła poświęcona ks. Janowi Kaczkowskiemu w reżyserii Daniela Jaroszka.

Monika Modła podsumowuje: – Dla mnie to była niezwykła, wyjątkowa edycja festiwalu. Pierwszy raz po pandemii widać prawdziwy powrót widzów do kina – sale podczas seansów były pełne, pozostałe wydarzenia też gromadziły publiczność. Gościliśmy niemal 1000 gości – filmowców. Bardzo nas to wszystko cieszy i wynagradza trud organizacyjny setki osób, która tworzy MiF. Cieszę się, że to się tak wspaniale udało i że rozwijamy się jako impreza filmowa o dużym znaczeniu.

Cezary Łazarewicz, reportażysta i pisarz, który był członkiem jury konkursu pełnometrażowych fabuł, tak kwituje festiwal: – Kiedy mieszkałem w Koszalinie, tylko czasami udawało mi się znaleźć czas, żeby podczas festiwalu obejrzeć jakiś film. Dlatego dopiero teraz, kiedy w roli jurora w sali kinowej spędziłem sześć bitych dni, uświadomiłem sobie znaczenie tej imprezy. To rzeczywiście jest festiwal młodych debiutantów, z tym zastrzeżeniem, że filmami fabularnymi debiutują „młodzi” reżyserzy między 30. a 40. rokiem życia, ale to osobny temat. W pozostałych kategoriach pojawiają się utalentowani dwudziestolatkowie, dla których festiwal staje się okazją do nawiązywania kontaktów i konfrontacji własnych prac z filmami rówieśników. Nie mam najmniejszych wątpliwości, że o wielu z nich usłyszymy jeszcze nie jeden raz.

svg%3E Kultura — fot. Tomasz Majewski /MiF2023

LAUREACI 42. KFDF MŁODZI I FILM

* KONKURS PEŁNOMETRAŻOWYCH DEBIUTÓW FABULARNYCH

WIELKI JANTAR 2023 za pełnometrażowy film fabularny

Damian Kocur za film ,,Chleb i sól”

Uzasadnienie: Za wstrząsający obraz współczesnej Polski, za umiejętność ukazania brutalności i przemocy w połączeniu z przejmującą wrażliwością na piękno.

JANTAR 2023 za zdjęcia

Patryk Kin za zdjęcia do filmu „Norwegian dream”, reż. Leiv Devold

JANTAR 2023 za odkrycie aktorskie – rolę kobiecą

Hana Vagnerová za rolę Hany w filmie „Granice miłości”, reż. Tomasz Wiński

JANTAR 2023 za odkrycie aktorskie rolę męską

Tymoteusz Bies za rolę Tymka w filmie ,,Chleb i sól”, reż. Damian Kocur

JANTAR 2023 za scenariusz

Anna Maliszewska oraz Przemysław Chruścielewski za scenariusz do filmu „Tata”, reż. Anna Maliszewska

JANTAR 2023 IM. STANISŁAWA RÓŻEWICZA za reżyserię

Tomasz Wiński za reżyserię filmu „Granice miłości”

Uzasadnienie: Za podjęcie trudnego, odważnego tematu relacji międzyludzkich i mistrzowskie poprowadzenie aktorów. Za stworzenie thrillera psychologicznego operując subtelnością, niuansem i wrażliwością, trzymającego w napięciu od pierwszej do ostatniej sceny.

Wyróżnienie za rolę dziecięcą w filmie fabularnym: Polina Gromova za rolę Lenki w filmie „Tata”, reż. Anna Maliszewska

Wyróżnienie za rolę w filmie fabularnym: Nikola Raczko za rolę Nikoli w filmie „Chleb i sól”, reż. Damian Kocur

Wyróżnienie za film fabularny: Michał Chmielewski za film „Roving Woman”

* KONKURS NAKRĘCENI NA TEATROTEKĘ

Nagroda w kategorii kreacja aktorska

Ex aequo: Aleksandra Piotrowska oraz Maciej Zuchowicz za rolę w spektaklu „Taniec z ofiarą” w reżyserii Luizy Budejko.

Nagroda w kategorii zdjęcia

Adam Palenta za zdjęcia do „Za wolno” w reżyserii Jakuba Roszkowskiego.

JANTAR 2023 za reżyserię

Luiza Budejko za „Taniec z ofiarą”

Uzasadnienie: Za umiejętne i konsekwentne wykorzystanie środków filmowych w ramach teatroteki. Za wyjątkową wrażliwość artystyczną, wyczucie formy i zręczną żonglerkę stylami.

* KONKURS KRÓTKOMETRAŻOWYCH DEBIUTÓW FILMOWYCH

JANTAR 2023 za zdjęcia do filmu krótkometrażowego

Stanisław Cuske za zdjęcia do filmu pt. „Postcards From The Verge”

Wyróżnienie za krótkometrażowy film animowany Julia Orlik za film „To nie będzie film festiwalowy”

JANTAR 2023 za krótkometrażowy film animowany

Piotr Chmielewski za film „Krab”

Uzasadnienie: Za imponującą szansę wcielenia się w postać skorupiaka w opresyjnej sytuacji

Wyróżnienie za krótkometrażowy film dokumentalny Maria Wider za film „Starsza Pani szuka”

JANTAR 2023 za krótkometrażowy film dokumentalny

Natalia Koniarz za film pt. „Postcards From The Verge”

Uzasadnienie: Za dojrzałą, szczerą i wielowymiarową opowieść o wyjątkowej relacji, której siła potrafi przetrwać najtrudniejsze wyzwania na skraju świata.

Wyróżnienie za krótkometrażowy film fabularny Natasza Parzymies za film „Moje Stare”

JANTAR 2023 za krótkometrażowy film fabularny

Michał Toczek za film „Być kimś”

Uzasadnienie: Za przenikliwe i pełne humoru ukazania istotnej życiowej prawdy, żeby być kimś wystarczy być sobą.

* KONKURS PEŁNOMETRAŻOWYCH DEBIUTÓW DOKUMENTALNYCH

Wyróżnienie: Karina Będkowska za film „Moja Ozerna”.

JANTAR 2023 za zdjęcia

Lea Glob za zdjęcia do filmu „Apolonia, Apolonia” reż. Lea Glob

JANTAR 2023 za reżyserię

Jakub Piątek za film „Pianoforte”

WIELKI JANTAR 2023 ZA PEŁNOMETRAŻOWY DEBIUT DOKUMENTALNY

Lea Glob za film pt. „Apolonia, Apolonia”

Uzasadnienie: Jury przyznało pierwszą nagrodę epickiemu filmowi, dziełu, które ukazało życie w pełnym jego spektrum – od momentu poczęcia, poprzez niespodziewaną śmierć, aż po odrodzenie głównej bohaterki. Ten film emanuje dojrzałością i jest po prostu piękny. Chylimy czoła przed twórcami za ich niezłomną wytrwałość i konsekwencję, która zaowocowało arcydziełem, które bez wątpienia zapisze się w kartach historii kina.

* NAGRODY POZAREGULAMINOWE

Nagroda Specjalna Stowarzyszenia Kin Studyjnych

„Obudź się”, reż. Filip Dzierżawski za film

Nagroda Publiczności Za Pełnometrażowy Film Fabularny

„Johnny”, reż. Daniel Jaroszek

Nagroda Dziennikarzy Za Film Krótkometrażowy Dokumentalny

„Skorupka” reż. Konrad Kosycarz

Nagroda Dziennikarzy Za Pełnometrażowy Film Dokumentalny

„Pianoforte”, reż. Jakub Piątek

Nagroda Dziennikarzy Za Pełnometrażowy Film Fabularny

„Roving Woman” reż. Michał Chmielewski