Dwudziestolecie istnienia Europejski Festiwal Filmowy Integracja Ty i Ja obchodził skromnie, choć jego historia nie jest skromna. To dwie dekady działań na rzecz integracji poprzez kulturę i otwierania kolejnych drzwi do świata osób z niepełnosprawnością. Nie zabrakło akcentów jubileuszowych, dyrektor festiwalu Barbara Jaroszyk odebrała szereg gratulacji od władz miasta i wielu innych osobistości goszczących na inauguracji festiwalu, ale była to edycja, w której centrum pozostało to, co dla festiwalu zawsze było najważniejsze: film i jego widzowie.
Pierwszy EFF Integracja Ty i Ja odbył się w 2003 roku, w Kołobrzegu. Drugi – w Kołobrzegu i Koszalinie, a kolejny w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, która od tej pory do teraz pełni rolę centrum festiwalowego. Wczesne edycje były kameralne, ale Integracja szybko stała się odbiciem przenikania tematu niepełnosprawności do kinematografii, sztuki i debaty publicznej, w kolejnych latach rozwijając skrzydła i stając się corocznym artystycznym forum wymiany myśli i doświadczeń osób w różny sposób zaangażowanych w środowisko osób z niepełnosprawnością.
Ważkie tematy (rodzicielstwo, seksualność, technologie, sport, praca, podróżowanie, życie po wypadkach itp), imponujące składy jury, artyści, filmowcy, sportowcy, aktywiści, konferencje naukowe, żywe lekcje wychowawcze w szkołach, spotkania, koncerty, warsztaty, spektakle, imprezy plenerowe, długofalowe projekty artystyczne, Małe Festiwale Ty i Ja, współpraca z instytucjami, fundacjami, stowarzyszeniami, organizacjami i osobami działającymi na rzecz osób z niepełnosprawnością, szerokie grono sympatyków i przyjaciół oraz niezliczone projekty realizujące ideę Integracji – to dwudziestoletnia historia Integracji w pigułce.
No i konkurs filmowy. W sumie festiwalowa publiczność obejrzała przez dwadzieścia lat 800 filmów z całego świata: fabularnych, dokumentalnych, krótko- i długometrażowych, animowanych i amatorskich. Większą część w ramach konkursu filmowego, którego laureaci otrzymują nagrody – Motyle. Kiedyś problematyczne było skompletowanie konkursowych propozycji, dziś trudności nastręcza selekcja, bo filmów o niepełnosprawności powstaje co roku kilka tysięcy. Już ten fakt pokazuje, jak przewidujący okazali się śp. Piotr Jaroszyk i Barbara Jaroszyk, powołując EFF Integracja Ty i Ja do życia w czasach, gdy wydawało się to pomysłem dziwnym i ryzykownym. Kolejne lata pokazały, że był to strzał w dziesiątkę, a Integracja na zawsze pozostanie pionierem tego typu imprez w Polsce i Europie.
Podczas tegorocznego festiwalu zaprezentowano 37 filmów. W konkursie wystartowało 10 fabularnych, 13 dokumentalnych oraz 6 amatorskich. Pozostałe filmy widzowie obejrzeli poza konkursem. Filmy oceniało profesjonalne jury w składzie: Grażyna Błęcka-Kolska – aktorka, przewodnicząca jury, Wojciech Solarz – reżyser i aktor, Eugeniusz Gordziejuk – producent filmowy i Cezary Orzechowski – przedstawiciel środowiska osób z niepełnosprawnościami. Swojego laureata wybrało jury studenckie złożone ze studentów Politechniki Koszalińskiej: Monika Długokęcka, Małgorzata Orzechowska i Remigiusz Kruk.
Festiwalowi towarzyszyły warsztaty, spotkania oraz wykłady. Z widzami spotkali się jurorzy, Angelika Chrapkiewicz-Gądek, podróżniczka i autorka książki „Zdobądź swój szczyt”, przyjaciółka festiwalu i współprowadząca otwarcie i zakończenie festiwalu. Do Koszalina przyjechał, by poprowadzić warsztaty arteterapii Marek Purczyński, a także Marcin Oleksy, reprezentant Polski w amp futbolu, który otrzymał prestiżową nagrodę FIFA Puskás Award za Bramkę Roku na gali FIFA The Best 2022. Sportowiec był gościem „żywych lekcji wychowawczych” w koszalińskich szkołach.
Debatę „Łączy nas kino – 20 lat Integracji” z udziałem twórców filmowych i teoretyków filmu, a także spotkania z jurorami poprowadził Łukasz Maciejewski – wybitny krytyk filmowy. Dużym zainteresowaniem cieszyła się konferencja naukowa moderowana przez prof. Wojciecha Otto z udziałem dr Anny Bieganowkskiej-Skóry oraz dr. hab Jacka Trębeckiego. Otwarciu festiwalu towarzyszył recital Laury Florentyny Dziąby, a galę wręczenia uświetnił koncert zespołu BAiKA.
Małe Festiwale Ty i Ja odbyły się w tym roku w 45 miejscach w kraju.
WERDYKT
MOTYL 2023 w kategorii filmów amatorskich: Wojciech Retz i Anna Radecka – ,,Tak-nie”
Wyróżnienie w kategorii filmów amatorskich: Piotr Kękuś i Maciej Książko – ,,Ni moźna” za prostotę i głębokość przekazu.
MOTYL 2023 za najlepszy film dokumentalny: Dariusz Janiczak – „Kto ci będzie okna
mył?”
Wyróżnienia w kategorii film dokumentalny: Jan Gębski – ,,Brat'”; Marcin Lesisz – „Koniki na biegunach”; Martyna Peszko – ,,Rewolucja 21”, Anette Diep – ,, Rodzinna miłość”
MOTYL 2023 za najlepszy film fabularny: Jos de Putter, Clara van Gool – „Sposób, by być”
Nagroda Rektora Politechniki Koszalińskiej: Marta Nowak – „Afonia”
Nagroda publiczności: Hanna Brulińska – „Drgania świetlików”
