Roger Moorhouse: „Paszporty życia”

Fałszywe dokumenty i prawdziwi bohaterowie. Brytyjski historyk, pisarz i publicysta, ekspert w zakresie tematyki związanej z II wojną światową, w sposób typowy dla anglosaskiego pisania o historii opowiada o jednej z największych – i najmniej znanych – akcji ratowania Żydów w czasie II wojny światowej. W latach 1940–1943 polscy dyplomaci w Szwajcarii we współpracy ze środowiskami żydowskimi opracowali system fałszowania dokumentów krajów latynoamerykańskich. Wystawione na żydowskie nazwiska, były następnie przemycane do okupowanych przez Niemców krajów. Ich posiadanie dawało nadzieję na uniknięcie transportu do obozów śmierci. Aleksander Ładoś, Stefan Ryniewicz, Konstanty Rokicki, Abraham Silberschein, Chaim Eiss oraz Juliusz Kühl – znani także jako Grupa Ładosia – uratowali życie tysięcy Żydów z całej Europy. Roger Moorhouse rzuca światło na niezwykłą i zuchwałą akcję ratunkową prowadzoną przez Polaków, którzy zdecydowali się działać, gdy świat odwracał oczy.

Serhii Plokhy: „Rosja Ukraina. Największe starcie XXI wieku”

Od dwóch lat za naszą wschodnią granicą rozgrywa się dziwna wojna. Dziewiętnastowieczna, staroświecka pod względem ideologicznym, toczona przy użyciu dwudziestowiecznej broni i taktyki, jest największym i najbardziej brutalnym konfliktem zbrojnym w Europie od 1945 roku. W jej płomieniach wykuwany jest nowy porządek świata. Ukraińsko-amerykański historyk i wybitny znawca Rosji odtwarza przebieg rosyjsko-ukraińskiej wojny, precyzyjnie analizuje działania militarne, strategie i prawdopodobne przyszłe konsekwencje. Choć rosyjski atak stanowi eskalację konfliktu trwającego od 2014 roku, Plokhy upatruje jego korzeni znacznie głębiej. Odwołuje się do złudzeń rosyjskiego imperializmu, który – choć anachroniczny – wciąż ma ogromną moc niszczącą. Spięty z globalnymi interesami mocarstw stawia Ukraińców w tragicznym położeniu – niczym bohaterów antycznych dramatów, których każda decyzja i każdy wybór prowadziły do nieuniknionej katastrofy.

Eugenia Kuzniecowa: „Drabina”

W Walentynki odbyła się polska premiera „Drabiny” – ukraińskiej książki 2023 roku. Autorka pokazuje codzienne życie uchodźców z charakterystycznym dla siebie dystansem i ironią. Jej bohater, introwertyczny Tolik, zawsze marzył o własnym domu w Hiszpanii. Kiedy jego marzenie się spełniło i usiadł w wygodnym fotelu, w Ukrainie wybuchła wojna. U progu pojawiła się wtedy matka z jego siostrą i jej przyjaciółką, wujem, cioteczną babką, dwoma kotami i hałaśliwym psem. Wyśniona oaza spokoju do złudzenia zaczęła przypominać jego dom rodzinny nieopodal Winnicy. W fontannie, na tonie nawozu, cioteczna babka posadziła pomidory, wujek uzależnił się od flippera, matka nie przestaje dopytywać o narzeczoną. A Tolik, by nie oszaleć, wchodzi do swojego pokoju przez balkon, po drabinie. Taka sytuacja nie może trwać wiecznie… Eugenia Kuzniecowa z pazurem opowiada o zagmatwanych relacjach rodzinnych, nieoczywistych emocjach i życiu w cieniu wojny. „Drabina” to napisana z humorem, urzekająca, wielowarstwowa opowieść o sile rodzinnych więzi, niespodziewanej miłości i o tym, że największe niespodzianki potrafimy sprawiać sami sobie.

Rebecca Myers: „Więzienna terapeutka”

Młoda psycholożka wchodzi do świata przestępców seksualnych: „I oto jestem. Zupełnie sama w celi ze skazanym przestępcą seksualnym, który mógł zrobić, co chce. Nie było żadnego strażnika. Żadnych kajdanek. Nie było krótkofalówki. Byłam tylko ja i ten okropny człowiek po drugiej stronie biurka, który wyglądał na bardziej przerażonego niż ja”. Trzymająca w napięciu i szokująca lektura, którą czyta się jak dobry kryminał, tyle że opisane historie wydarzyły się naprawdę. W swoich wspomnieniach doktor Myers powraca do chwil spędzonych w więziennej celi z najniebezpieczniejszymi ludźmi w kraju, próbując zrozumieć, co się dzieje w ich umysłach. Opisuje nowatorskie, często kontrowersyjne metody pracy z kryminalistami, polegające m. in. na wzbudzeniu empatii do ofiar poprzez odgrywanie zaaranżowanych scen przestępstw. Opisuje swoje odczucia oraz to, jak próbowała się odnaleźć w zdominowanym przez mężczyzn świecie, pełnym agresji przemocy i uprzedzeń do kobiet, również ze strony strażników.