Już dwutygodniowa zmiana klimatu może mieć dla organizmu zbawienne konsekwencje – warto jednak wiedzieć, gdzie wybrać się, aby najlepiej zregenerować duszę i ciało.
Od wieków istnieje przekonanie, że zmiany klimatu mają leczniczy wpływ. Już Hipokrates nauczał swoich uczniów, że pogoda może pomóc lub zaszkodzić przy wykonywaniu zabiegów medycznych. Dziś wiemy, że zmiana klimatu prawdopodobnie powoduje mobilizację układu odpornościowego, zmuszając organizm do przystosowania się do nowych warunków atmosferycznych. Zmobilizowany układ immunologiczny jest w stanie później z łatwością stawiać czoła krążącym w powietrzu patogenom, zmniejszając szanse na zachorowanie na przeziębienie lub grypę.
Warto więc podczas planowania odpoczynku pomyśleć nie tylko o atrakcjach turystycznych, lecz również o tym, jak klimat może zadziałać na nasze ciało.
Klimatoterapia
Jednym z najważniejszych naturalnych czynników leczniczych jest klimat, czyli ciśnienie i amplituda jego zmian, temperatura, wilgotność powietrza, jego ruch (czyli wiatr), a także ilość promieniowania słonecznego. Nauką, zajmującą się badaniem leczniczego wpływu klimatu na ludzkie zdrowie, jest klimatoterapia. Leczniczo mogą działać kąpiele słoneczne (helioterapia), kąpiele powietrzne (czyli oddychanie świeżym, czystym powietrzem), zabiegi powietrzno-ruchowe (czyli ruch na świeżym powietrzu), kąpiele morskie czy inhalacje aerozolem morskim.
Należy jednak pamiętać, że ten sam rodzaj klimatu może różnie wpływać na poszczególne osoby. Warto też wiedzieć, że radykalna zmiana klimatu podczas wypoczynku (np. z podgórskiego na nadmorski czy z nadmorskiego na górski) może spowodować przejściowy okres osłabienia i gorszego samopoczucia. U osób zdrowych przesilenie takie trwa zazwyczaj 2-3 dni, jednak u osób poważnie chorych oraz dzieci może trwać nawet do 10 dni.
Dla każdego co innego
Dlatego, gdy planujemy krótszy urlop lepiej jest wybrać na miejsce wypoczynku lokalizację z podobnym klimatem, w którym na co dzień żyjemy. Ze względu na czas potrzebny na aklimatyzację niepolecane są zatem kilkudniowe wycieczki, podczas których przemierza się setki kilometrów. Zamiast potrzebnej regeneracji i odpoczynku, fundujemy sobie wtedy przeciążenie układu odpornościowego, które może przyczynić się do łatwiejszego zarażania się drobnoustrojami chorobotwórczymi – szczególnie w okresie grypowym.
Jeśli zaś dysponujemy dwoma lub trzema tygodniami wolnego, lepiej jest się pokusić o bardziej radykalną zmianę klimatu i zaakceptować kilkudniowe osłabienie. Takie dłuższe wyjazdy w zupełnie inny klimat polecane są szczególnie osobom z chorobami przewlekłymi, dzieciom często zapadającym na choroby infekcyjne oraz pracownikom zmagającym się z problemem wypalenia zawodowego i nadmiernego stresu w miejscu pracy.
Inną kwestią pozostaje, jak aktywny powinien być nasz wypoczynek. Osoby aktywne na co dzień podczas wyjazdu powinny spędzać czas raczej w sposób leniwy, w miejscu, które nie będzie mocno na nie oddziaływało. Z kolei osoby prowadzące spokojny tryb życia z niewielką aktywnością fizyczną powinny w czasie wypoczynku pokusić się raczej o aktywne spędzanie czasu, w trybie odbiegającym od tego, w którym żyją na co dzień.
Od Tatr…
Aby diametralnie zmienić klimat, nie trzeba wyjeżdżać z Polski! W naszym kraju wyróżnia się cztery rodzaje klimatu: nadmorski, nizinny, podgórski oraz górski, ale większość Polaków żyje w klimacie nizinnym. Najsilniej na organizm ludzki oddziałują klimat nadmorski oraz górski.
Wraz ze wzrostem wysokości ponad poziom morza obserwuje się obniżenie temperatury, ciśnienia oraz ilości tlenu (ciśnienia parcjalnego). Niska temperatura, z jaką możemy się zetknąć podczas zimowego wypoczynku w górach, silnie obciąża układ krwionośny, dlatego klimat górski nie jest zalecany dla osób z chorobami układu krążenia. Mróz sprzyja powstawaniu zakrzepów i odrywaniu się blaszek miażdżycowych, a dwa dni po przejściu fali mrozów zazwyczaj obserwuje się wzrost o 13-30% liczby zawałów serca, a po pięciu dniach – udarów mózgu. W górach dochodzi też często do zmian ciśnienia atmosferycznego, również niekorzystnych dla sercowców. Z kolei niewielka ilość jodu w górskim powietrzu sprawia, że klimat ten nie jest zalecany dla osób z niedoczynnością tarczycy.
W klimacie górskim dobrze za to będą się czuły osoby z problemami z układem oddechowym. Górskie powietrze jest czystsze i mniej w nim alergenów. Ruch na świeżym powietrzu, np. podczas jazdy na nartach, sprzyja kąpielom słonecznym, pozytywnie wpływającym na stan skóry (oczywiście po wcześniejszym zabezpieczeniu filtrami UV). Takie kąpiele słoneczne szczególnie dobrze działają na skórę objętą zmianami łuszczycowymi czy atopowym zapaleniem. Ostry, górski klimat pobudza również szpik kostny do produkcji czerwonych krwinek, co sprzyja poprawie kondycji fizycznej.
…do morza
Równie silnie na organizm człowieka wpływa klimat nadmorski. Amplituda zmian temperatury nad morzem jest mniejsza niż w górach, jednak cechą charakterystyczną tego klimatu jest stała, bardzo wysoka wilgotność (sięgająca około 80%).
Przez cały rok nadmorskie powietrze bogate jest w jod, chlorek sodu oraz jony magnezu, regenerujące błony śluzowe nosa, oskrzeli czy gardła, a także leczące stany zapalne. Świeże, morskie powietrze jest zatem dobre dla palaczy, osób z astmą oraz pacjentów z nawracającymi stanami zapalnymi górnych dróg oddechowych czy zatok. Zawarty w tym powietrzu jod korzystnie wpływa na stan zdrowia osób z niedoczynnością tarczycy oraz na zdrowie małych dzieci, potrzebujących tego pierwiastka do prawidłowego wzrostu.
Klimat nadmorski nie jest jednak zalecany dla osób z chorobami serca, ponieważ może obciążać układ krwionośny. Wyjazd nad morze nie jest też dobrym pomysłem w przypadku osób po operacjach czy z reumatoidalnym zapaleniem stawów (ze względu na wilgoć, mogącą pogarszać dolegliwości bólowe).
Kraina łagodności
Pozostałe dwa klimaty panujące w Polsce, czyli klimat nizinny i podgórski, są zdecydowanie łagodniejsze. Charakteryzują się one małą amplitudą zmian ciśnienia atmosferycznego, słabszymi porywami wiatrów oraz mniejsza wilgotnością. Są one klimatami „dla każdego” – bo nie stanowią dodatkowego obciążenia dla organizmu.
W klimacie nizinnym i podgórskim szczególnie dobrze czuć się będą rekonwalescenci, a także osoby wyczerpane psychicznie i fizycznie. Podczas wyjazdu w łagodny klimat organizm nie musi mobilizować dodatkowych sił na przystosowywanie się do warunków atmosferycznych i może je przeznaczyć na regenerację.
Wypoczynek wśród nizinnych lasów zazwyczaj dobrze wpływa na osoby często chorujące na różne infekcje górnych dróg oddechowych. Zawarte w olejkach eterycznych drzew substancje mają działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybowe, wspomagające walkę organizmu z drobnoustrojami chorobotwórczymi. Na terenach podgórskich i nizinnych dobrze czują się również osoby z chorobami układu krążenia oraz z migrenami.
Klimat łagodny nie jest jednak zalecany dla alergików ze względu na duże stężenie pyłków roślin.
Tylko pozorna oszczędność
Specjaliści uważają, że korzystne dla naszego organizmu jest zmienianie klimatu przynajmniej raz do roku. Jeśli więc nie dane nam było podróżować w wakacje, zimowa pora jest do tego idealna.
Brak dłuższego odpoczynku jest tylko pozorną korzyścią finansową, bo to, co zaoszczędzimy na kosztach wyjazdu, możemy potem wydać w aptece. Wyjazd w inny klimat poprawia bowiem nasz stan zdrowia, wycisza układ nerwowy czy mobilizuje układ odpornościowy. Po wyjeździe ciało jest gotowe z nowymi siłami stawić czoło fali przeziębień czy codziennym, stresującym sytuacjom.
Zmiana klimatu to więc nie tylko przyjemność, ale i inwestycja w nasze zdrowie.
Co składa się na klimat?
- ciśnienie atmosferyczne
- wilgotność powietrza
- temperatura powietrza
- nasłonecznienie
- zachmurzenie
- wiatr
- zjawiska elektryczne
Który klimat będzie dla mnie najlepszy?
Klimat górski
| Zalecany dla | Odradzany dla |
| osób z chorobami układu oddechowego (gruźlica, astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc) | osób z chorobami układu krążenia (nadciśnienie, niewydolność serca) |
| osób z chorobami skóry (np. łuszczycą) | |
| osób przepracowanych i pragnących zrzucić zbędne kilogramy |
Klimat nadmorski
| Zalecany dla | Odradzany dla |
| alergików | osób z chorobami układu krążenia (nadciśnienie, niewydolność serca) |
| osób z chorobami skóry (np. łuszczycą) | osób z nadczynnością tarczycy |
| osób z niedoczynnością tarczycy |
Klimat nizinny i podgórski
| Zalecany dla | Odradzany dla |
| osób starszych | alergików |
| rekonwalescentów | |
| dla osób z chorobami układu krążenia (nadciśnienie, niewydolność serca) |
