Odczuwasz wybudzające ze snu mrowienie dłoni lub ból nadgarstka, łokcia albo barku? Uciążliwy ból i brak czucia w kilku palcach w dzień nie dają wykonywać precyzyjnych czynności w pracy? Mogą być to objawy zespołu cieśni nadgarstka lub zespołu kanału łokciowego.
Objawy obu chorób wynikają z ucisku, jaki wywierają sąsiadujące tkanki na nerwy w kanale łokcia lub nadgarstka. Początkowo chorzy czują mrowienie i drętwienie rąk przede wszystkim w nocy, może pojawiać się również ból, który wybudza ze snu.
W miarę postępu choroby wybudzenia stają się coraz częstsze, a ból zaczyna pojawia się również w czasie codziennych czynności podczas dnia. Jak rozpoznaje się zespół cieśni nadgarstka czy zespół kanału łokciowego? W jaki sposób schorzenia są leczone?
Gdy doskwiera nadgarstek…
Zespół cieśni nadgarstka dotyka osoby wykonujące powtarzalne czynności. Kojarzono go z pracą w fabryce przy taśmie produkcyjnej czy układaniu cegieł, coraz częściej pojawia się jednak u osób piszących przez wiele godzin na komputerze, zwłaszcza u kobiet. Nienaturalne pozycje dla dłoni i te same ruchy wykonywane przez większość dnia sprzyjają występowaniu stanów zapalnych i obrzęków w obrębie kanału nadgarstka.
Kanał ten zbudowany jest w ten sposób, że jest od dołu i boków otoczony przez kości, zaś od góry zamyka go więzadło poprzeczne nadgarstka. We wnętrzu kanału schowane są ścięgna mięśni zginających palce oraz nerw pośrodkowy.
Gdy w kanale robi się zbyt ciasno, na przykład na skutek obrzęku i przerostu pochewek otaczających ścięgna lub przerostu więzadła poprzecznego, dochodzi do uciskania tętnic odżywiających nerw pośrodkowy. Niedokrwienie powoduje z kolei zmiany degeneracyjne komórek nerwowych i nieprawidłowości w odczuwaniu bodźców, czyli obserwowane przez chorego mrowienie, brak czucia w palcach (najczęściej w kciuku, wskazującym i środkowym) lub ból. Po ustaniu ucisku, czyli po wyleczeniu stanu zapalnego lub obrzęku w kanale, nerw pośrodkowy wraca do prawidłowej pracy.
…lub łokieć
Zespół kanału łokciowego występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet i objawia się drętwieniem, mrowieniem lub rwaniem ręki, a także zaburzeniami odczuwania temperatury, zwłaszcza przy zginaniu łokcia. Mogą pojawić się również zaburzenia czucia w małym i serdecznym palcu oraz po wewnętrznej stronie przedramienia.
Objawy wynikają z przewlekłego podrażnienia lub ucisku nerwu łokciowego, który może być wynikiem urazu, choroby stawów, zaburzeń krążenia w okolicy łokcia, guzów, na przykład tłuszczaków. Zespołowi kanału łokciowego sprzyjają także cukrzyca, alkoholizm, niedobory witamin czy stosowanie niektórych leków. Podobnie jak w zespole cieśni nadgarstka zaburzenia czucia pojawiają się najpierw w nocy, a w miarę postępów choroby utrudniają codzienne życie i wykonywanie precyzyjnych czynności.
Diagnoza
W przypadku obu zespołów diagnoza stawiana jest przez lekarza na podstawie wywiadu z pacjentem oraz testów oceniających sprawność dłoni.
Dla potwierdzenia zespołu kanału łokciowego wykonuje się między innymi test Fromenta (chory nie jest w stanie zgiąć płasko kciuka), test cyrkla (niemożliwe zgięcie kciuka z małym palcem) czy test Luthy’ego (pacjent nie potrafi utrzymać butelki, chwytając ją między kciukiem a palcem wskazującym).
Zespół cieśni nadgarstka potwierdzany jest po wykonaniu testu Phalena (ułożenie przedramienia pionowo w powietrzu tak, żeby w stawie nadgarstkowym doszło do maksymalnego zgięcia – chory po 60 sekundach takiego ułożenia odczuwa drętwienie lub brak czucia).
Oprócz tego lekarz może wykonać elektromiografię (EMG), czyli badanie szybkości przewodnictwa nerwu, prześwietlenie rentgenowskie lub badanie ultrasonograficzne (USG).
Leczenie
Oba zespoły leczone są najpierw farmakologicznie oraz przy pomocy fizjoterapii. Boląca ręka jest krótkotrwale unieruchamiana w ortezie, podawane są leki z grupy NLPZ. Możliwe jest też leczenie sterydami wstrzykiwanymi bezpośrednio w kanał łokcia lub nadgarstka. Sterydy nie tylko niwelują stan zapalny, ale również niszczą tkanki, których przerost powodował ból.
Gdy zabiegi te nie przynoszą efektu, lekarz może zdecydować o skierowaniu chorego na operację, w czasie której usuwana jest przyczyna ucisku. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym lub pacjent usypiany jest na kilka minut przy pomocy zastrzyku. Rana goi się około dwóch tygodni, jednak powrót do pracy biurowej następuje najczęściej po czterech-sześciu tygodniach, zaś do pracy fizycznej po około dwóch miesiącach.
